کانون ارزیابی روشی فراتر از مصاحبه‌های سنتی و حضوری برای جذب نیروی کار است. در این روش استخدام‌کنندگان می‌توانند عملکرد تعداد زیادی از کاندیداها را به طور همزمان و در موقعیت‌های واقعی با یکدیگر مقایسه کنند. در حقیقت، کانون ارزیابی با استفاده از متدهای مشخص، پتانسیل مدیریتی و توانایی داوطلبان را برای موقعیت‌های شغلی مختلف، مورد سنجش قرار می‌دهد. فرایند ارزیابی داوطلبان تحت شرایط استاندارد انجام می‌شود و شرایط یک شغل را برای کارکنان شبیه‌سازی می‌کند. در ادامه نگاه دقیق‌تری به مفهوم کانون ارزیابی، نحوه عملکرد، مزایا و چالش‌های آن می‌اندازیم.
کانون ارزیابی چیست؟
کانون ارزیابی جلساتی با ساختار مشخص هستند که توسط کارفرما، برای ارزیابی اینکه آیا داوطلبی برای یک موقعیت شغلی مناسب است یا خیر، صورت می‌گیرند. این جلسات با حضور گروهی از نیروهای بالقوه که ترکیبی از تمرین‌ها و وظایف را انجام می‌دهند، برگزار می‌شوند. در جلسات کانون ارزیابی، صلاحیت و تجربه کارمندان مورد آزمایش و بررسی قرار می‌گیرند.
به عنوان مثال، مهارت‌هایی که مورد بررسی قرار می‌گیرند می‌توانند مهارت‌های فنی، مهارت‌های بین فردی، توانایی حل مسئله، کار تیمی، سازگاری و تصمیم‌گیری باشند. کانون ارزیابی فراتر از مصاحبه‌های شغلی سنتی و حضوری است و به داوطلبان اجازه می‌دهد تا طیف وسیع‌تری از مهارت‌های عملی و تجربیات خود را ارائه دهند.
کاربردهای کانون ارزیابی
بخش منابع انسانی از کانون ارزیابی به منظور ارزیابی متقاضیان شغلی استفاده می‌کند. فرایند کانون ارزیابی شامل چندین فعالیت و وظیفه است که در جهت بررسی و ارزیابی صلاحیت متقاضیان انجام می‌شوند. این فرایند در انتها به انتخاب کاندیدای مناسب برای یک عنوان شغلی کمک می‌کند. کاربردهای کانون ارزیابی را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:
- برنامه‌ریزی جانشین پروری
- شناسایی پتانسیل داوطلبان
- انتخاب کاندیدای شغلی
- توسعه مهارت‌های نیروهای بالقوه
- شناسایی نیازهای آموزشی
برنامه‌ریزی جانشین پروری
کانون ارزیابی یکی از بهترین روش‌ها برای برنامه‌ریزی جانشین‌پروری به‌شمار می‌رود. برنامه‌ریزی جانشین‌پروری که از طریق کانون ارزیابی صورت می‌گیرد، احتمال هرگونه اشتباه را به حداقل رسانده و به یافتن کاندیدای مناسب کمک می‌کند.
شناسایی پتانسیل داوطلبان
کانون ارزیابی استعدادهای موجود در سازمان را به نمایش گذاشته و با بررسی آن‌ها، به شناسایی افراد مناسب برای موقعیت‌های شغلی مختلف کمک می‌کند.
انتخاب کاندیدای شغلی
فرایند کانون ارزیابی عمدتا به منظور انتخاب افراد مناسب صورت می‌گیرد. کانون ارزیابی به شناسایی افرادی با مهارت‌های کافی کمک کرده و مراحل یافتن فرد مناسب برای یک موقعیت شغلی را آسان‌تر می‌سازد.
توسعه مهارت‌های نیروهای بالقوه
وظایف و فعالیت‌های کانون ارزیابی، به رشد داوطلبان شغلی کمک می‌کند و مهارت‌های داوطلبان را توسعه می‌بخشند.
شناسایی نیازهای آموزشی
کانون ارزیابی به شناسایی زمینه‌هایی که متقاضیان شغلی در آن‌ها پتانسیل پیشرفت دارند کمک کرده و نیازهای آموزشی داوطلبان را بررسی می‌کند.
متدهای کانون ارزیابی
کانون ارزیابی از روش‌های مختلفی برای ارزیابی داوطلبان استفاده می‌کند. این روش‌ها معمولا بر روی شایستگی‌ها و رفتارهای آن‌ها تمرکز دارند. متدهای کانون ارزیابی عبارتند از:
- تمرین‌های In-Tray
- ایفای نقش
- تمرین‌های گروهی
- پرزنتیشن یا ارائه مطلب
- تست‌های سایکومتریک
- مصاحبه‌ها
- مطالعات موردی
- تمرین‌های شبیه‌سازی
تمرین‌های In-Tray
در تمرین‌های In-Tray، وظایف و ایمیل‌هایی به داوطلبان داده می‌شود تا آن‌ها را اولویت‌بندی کرده و به آن‌ها پاسخ دهند. این تمرین‌ها در حقیقت مدل شبیه‌سازی‌شده از چالش‌های شغلی در موقعیت‌های واقعی هستند.
ایفای نقش
تمرین‌های ایفای نقش (Role Plays)، شرکت‌کنندگان را در سناریوهایی که مبتنی بر موقعیت‌های شغلی مختلف هستند، قرار می‌دهند. داوطلبان در این سناریوها با قرار گرفتن در نقش‌های مرتبط به موقعیت‌های شغلی مختلف، ایفای نقش می‌کنند. در این تمرین‌ها، ارزیابان مهارت‌های فردی و مهارت‌های تصمیم‌گیری داوطلبان را بررسی و ارزیابی می‌کنند.
تمرین‌های گروهی
در تمرین‌های گروهی (Group Exercises)، داوطلبان برای حل مشکلات و تکمیل وظایف، به صورت تیمی کار می‌کنند. به این ترتیب، ارزیابان به بینش دقیقی از مهارت‌های ارتباطی، کار تیمی و قدرت رهبری آن‌ها دست پیدا خواهند کرد.
پرزنتیشن یا ارائه مطلب
در تمرین‌های پرزنتیشن (Presentation) یا ارائه مطلب، توانایی شرکت‌کنندگان در بیان ایده‌ها و درگیر کردن ذهن مخاطب هنگام ارائه یک موضوع خاص، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
تست‌های سایکومتریک
تست‌های سایکومتریک (Psychometric Tests) شامل تست‌های ارزیابی شخصیت و آزمون‌های توانایی شناختی هستند که ویژگی‌های مختلف مرتبط با عملکرد شغلی یک فرد را مورد بررسی و سنجش قرار می‌دهند.
مصاحبه‌ها
مصاحبه‌ها (Interviews) می‌توانند به‌صورت ساختاریافته یا بدون ساختار، به منظور بررسی تجربیات، انگیزه‌ها و تناسب داوطلبان با نقش شغلی‌شان انجام بگیرند.
مطالعات موردی
در مطالعات موردی (Case Studies) داوطلبان یک مورد کسب‌وکاری را تجزیه و تحلیل کرده و با ارائه توصیه‌های لازم، مهارت‌های تفکر تحلیلی و تفکر استراتژیک خود را به نمایش می‌گذارند.
تمرین‌های شبیه‌سازی
تمرین‌های شبیه‌سازی (Simulation Exercises) ممکن است شامل شبیه‌سازی‌های مبتنی بر رایانه باشد. در چنین تمرین‌هایی سناریوهای شغلی شبیه‌سازی شده و ارزیابان می‌توانند عملکرد داوطلبان را در زمان حقیقی مورد بررسی و سنجش قرار دهند.
به‌کارگیری ترکیبی از این متدها، دیدگاهی جامع از توانایی‌ها، مهارت‌ها و تناسب یک داوطلب برای یک نقش شغلی در اختیار مدیران قرار می‌دهد.
مزایای کانون ارزیابی
کانون‌های ارزیابی مزایای زیادی دارند که از میان آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- انتخاب منصفانه و عینی
- شناسایی داوطلبان مناسب
- ارائه بازخورد
- کاهش خطرات استخدام افراد نامناسب
- بهبود تجربه داوطلبان
- استخدام کارآمد
- بهبود عملکرد کارکنان
- شبیه‌سازی مرتبط با شغل
انتخاب منصفانه و عینی
کانون ارزیابی با بهره‌گیری از روش‌های استاندارد برای ارزیابی داوطلبان و همچنین کاهش تعصبات و یکجانبه‌گرایی، به روند انتخاب منصفانه و مبتنی بر معیارهای عینی کمک می‌کند.
شناسایی داوطلبان مناسب
کانون ارزیابی با استفاده از آزمون‌های استاندارد، داوطلبانی را شناسایی می‌کند که مهارت‌ها و شایستگی کافی برای یک موقعیت شغلی را دارند.
ارائه بازخورد
کانون ارزیابی پس از سنجش و بررسی داوطلبان، بازخوردهای ارزشمندی را ارائه می‌دهد که برای توسعه و رشد کارکنان در آینده، ضروری است.
کاهش خطرات استخدام افراد نامناسب
کانون ارزیابی با شناسایی و بررسی استعدادها، احتمال استخدام افراد نامناسب برای موقعیت‌های شغلی مختلف را کاهش می‌دهد.
بهبود تجربه داوطلبان
تمرین‌های کانون ارزیابی اغلب دارای ماهیت تعاملی هستند که به داوطلبان در درک فرهنگ سازمانی و انتظارات شرکت کمک می‌کنند. داوطلبان معمولا از این ماهیت تعاملی لذت برده و آن را به مصاحبه‌های شغلی سنتی ترجیح می‌دهند.
بهبود عملکرد کارکنان
مطالعات نشان داده‌اند که کارمندانی که از طریق کانون‌های ارزیابی استخدام می‌شوند، در محیط کار عملکرد بهتری از خود ارائه می‌دهند.
شبیه‌سازی مرتبط با شغل
شبیه‌سازی‌های شغلی می‌توانند یک فضای رقابتی منصفانه برای داوطلبان ایجاد کرده و منجر به پذیرش مطلوب‌تر متقاضیان می‌شود.
چالش‌های کانون ارزیابی
کانون‌های ارزیابی علی‌رغم مزایای فراوان، می‌توانند چالش‌های مختلفی را هم برای ارزیابان و هم برای کارکنان ایجاد کنند. در ادامه چند نمونه از چالش‌های کانون ارزیابی را بررسی خواهیم کرد:
چالش‌های کانون ارزیابی برای ارزیابان
- جهت‌گیری
- اطمینان از انسجام ارزیابی
- محدودیت‌های زمانی
- مدیریت استرس
- آموزش و کالیبراسیون
- کیفیت بازخورد
جهت‌گیری
ارزیابان ممکن است اجازه دهند جهت‌گیری‌ها و تعصبات شخصی به‌طور ناخواسته بر روی ارزیابی آن‌ها و معیارهای عینی تاثیر بگذارند. این چالش ممکن است هنگام رویارویی با ترجیحات و نظراتی که با آن‌ها همسو هستند اتفاق افتاده و منجر به ارائه نمرات متناقض شود. این جهت‌گیری‌ها ممکن است شخصی باشند یا شامل سوگیری‌های فرهنگی و جنسیتی شوند.
اطمینان از انسجام ارزیابی
اطمینان از انسجام ارزیابی در میان کاندیداهای مختلف می‌تواند دشوار باشد؛ به‌خصوص اگر ارزیابان، استانداردها یا تفاسیر متفاوتی داشته باشند.
محدودیت‌های زمانی
فرایند ارزیابی می‌تواند زمان‌بر باشد و ارزیابان ممکن است برای تکمیل وظایف ارزیابی تحت فشار باشند. این فشار روحی می‌تواند دقت انجام کار را به خطر بیاندازد.
مدیریت استرس
اگر ارزیابان هنگام ارزیابی دچار اضطراب باشند، باید استرس خود را هنگام ارزیابی داوطلبان مدیریت کنند. زیرا رفتار آن‌ها می‌تواند بر روی عملکرد متقاضیان تاثیر بگذارد.
آموزش و کالیبراسیون
ارزیابان نه‌تنها باید درمورد ابزارهای ارزیابی آموزش دیده باشند، بلکه باید در زمینه شناخت و به حداقل رساندن جهت‌گیری‌ها نیز آموزش ببینند. آن‌ها باید بتوانند شایستگی داوطلبان را به طور موثر ارزیابی کنند. به‌علاوه، کالیبراسیون در میان ارزیابان از اهمیت زیادی برخوردار است.
کیفیت بازخورد
ارائه یک بازخورد سازنده و واضح می‌تواند برای ارزیابان چالش برانگیز باشد؛ به‌خصوص زمانی‌که نامزدها عملکرد ضعیفی از خود نشان داده‌اند.
چالش‌های کانون ارزیابی برای داوطلبان
- اضطراب عملکرد
- محیط ناآشنا
- زمان محدود
- دینامیک گروه
- سناریوهای غیرقابل پیش‌بینی
- مرتبط بودن ارزیابی با مهارت‌ها
اضطراب عملکرد
داوطلبان اغلب در طول ارزیابی دچار استرس و فشار روحی می‌شوند که می‌تواند بر روی عملکرد آن‌ها تاثیر بگذارد. هرچه اضطراب عملکرد بیشتر باشد، توانایی‌های داوطلبان با دقت کمتری به نمایش گذاشته می‌شود.
محیط ناآشنا
تنظیم یک کانون ارزیابی رسمی و ساختاریافته ممکن است کمی استرس‌زا باشد. شرکت کردن در تمرین‌های کانون ارزیابی در محیطی ناآشنا می‌تواند موجب ناراحتی داوطلبان شده و بر رفتارهای طبیعی آن‌ها تاثیر بگذارد.
زمان محدود
محدودیت‌های زمانی در تمرین‌ها می‌تواند مانع از توانایی داوطلبان برای نشان دادن وسعت مهارت‌ها و فرایندهای فکری‌شان شود.
دینامیک گروه
در تمرینات گروهی، داوطلبانی که شخصیت‌های مسلطی دارند، ممکن است عملکرد داوطلبان ساکت‌تر را تحت‌الشعاع قرار دهند. در چنین شرایطی، همه داوطلبان به طور مساوی نمی‌توانند مهارت‌های خود را به نمایش بگذارند.
سناریوهای غیرقابل پیش‌بینی
داوطلبان ممکن است در تمرین‌های کانون ارزیابی، با سناریوهای غیرمنتظره‌ای روبه‌رو شوند که تناسب و سازگاری آن‌ها را مورد آزمایش قرار دهد. چنین سناریوهایی می‌تواند چالش‌برانگیز و استرس‌زا باشد.
مرتبط بودن ارزیابی با مهارت‌ها
داوطلبان ممکن است احساس کنند برخی از تمرین‌های کانون ارزیابی به طور دقیق منعکس‌کننده وظایف شغلی که متقاضی آن شده‌اند، نیستند.
پرداختن به این چالش‌ها از طریق برنامه‌ریزی دقیق، آموزش و پشتیبانی، می‌تواند اثربخشی کانون‌های ارزیابی را برای داوطلبان و ارزیابان افزایش دهد.
سخن پایانی
کانون‌های ارزیابی با ارائه یک ارزیابی جامع از مهارت‌ها، شایستگی‌ها و پتانسیل موفقیت داوطلبان در نقش‌های شغلی خاص، یک عنصر ضروری در فرایند استخدام و گزینش به‌شمار می‌رود. کانون ارزیابی با به‌کارگیری متدهای مختلفی مانند تمرین‌های شبیه‌سازی، تمرین‌های گروهی، تست‌های روانشناسی و … می‌توانند بینش‌های ارزشمندی از توانایی‌های یک متقاضی شغلی ارائه دهند؛ اطلاعاتی دقیق‌تر از آنچه از مصاحبه‌های شغلی سنتی به‌دست می‌آورید.
کانون ارزیابی با ارائه یک رویکرد چندوجهی، نه‌تنها به شناسایی افراد مناسب برای موقعیت‌های شغلی کمک می‌کند، بلکه فرایند انتخاب را عینی‌تر و عادلانه‌تر می‌سازد. کانون‌های ارزیابی موثر به ایجاد تیم‌های قوی‌تر و بهبود عملکرد سازمانی کمک کرده و ابزاری ضروری برای استعدادیابی مدرن به‌شمار می‌روند.
اگر برای ارتقای عملکرد سازمان خود آماده هستید، خدمات کانون ارزیابی نورا شما را در تصمیم‌گیری‌های آگاهانه در مورد استخدام نیروهای متناسب و توسعه استعدادها یاری می‌کند. برای مشاروه، شناسایی نقاط قوت، رسیدگی به چالش‌ها و در نهایت تحول نیروی کارتان با نورا در تماس باشید.